هرکدام از ما ممکن است بارها و در مواقع گوناگون گوشمان به‌اصطلاح طلاق غیابی خورده باشد. جالب است بدانید که صدور حکم به‌صورت غیابی صرفاً در مورد مسئله طلاق صادق نیست. بر اساس ماده 68 قانون آیین دادرسی مدنی، چنانچه افراد دخیل در هرگونه پرونده‌ای در محل دادگاه حضور نداشته باشند و محکوم شوند، دادگاه می‌تواند در غیاب او حکم محکومیتش را صادر نماید.
ارائه درخواست طلاق به دادگاه
غیبت افراد در جلسه دادگاه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این دلایل می‌توانند از عدم دریافت ابلاغیه دادگاه تا غیبت تعامدی متفاوت باشد. بحث طلاق غیابی نیز برگرفته از همین قانون است و بر اساس آن، چنانچه یکی از طرفین درگیر در پرونده در دادگاه حضور نیابد و در غیابش دادگاه حکم به جدایی صادر کند، اصطلاحاً می‌گوییم که دادگاه راه به طلاق غیابی داده است.
برخلاف تصور برخی از افراد، صدور حکم به‌صورت غیابی صرفاً در پروندههای درخواست شده از سوی زنان انجام نمی‌گیرد. آقایان نیز می‌توانند در غیاب بانوان به دادگاه مراجعه کرده و برای پیگیری درخواست طلاق خود اقدام کنند.
چطور می‌توانیم دادگاه را برای صدور حکم طلاق غیابی قانع کنیم؟
به‌طورکلی سه حالت وجود دارد که می‌توان بر اساس آنها دادگاه را برای صدور حکم طلاق به‌صورت غیابی قانع کرد. بر اساس شرط اول مرد باید به‌طورکلی مفقودالاثر باشد. بر اساس شرط دوم زن باید بتواند علی‌رغم مفقودالاثر نبودن همسرش، دلیلی محکمه‌پسند برای جدایی از او داشته باشد.
در این شرایط اگر مرد به هر دلیلی نتواند در دادگاه حضور پیدا کند، قاضی می‌تواند به‌صورت غیابی حکم جدایی او از همسرش را صادر نماید. شرط سوم این است که مرد با قبول شرایط دادگاه دررابطه‌با مباحث مرتبط با حقوق ازدواج همچون پرداخت مهریه، قاضی را برای صدور حکم طلاق بدون حضور همسرش قانع نماید. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص هر یک از این شرایط ارائه خواهیم کرد.
شرایط طلاق غیابی مرد از زن
حال که از ماهیت موضوع طلاق غیابی و چگونگی اجرای حکم به‌صورت غیابی آگاهی پیدا کرده‌اید، احتمالاً بتوانید باقی مطالب این مقاله را به‌خوبی و بسته به شرایط‌تان تجزیه‌وتحلیل کنید. در ادامه می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به بحث درخواست طلاق غیابی از سوی مرد داشته باشیم.
باتوجه‌به ماده 1133 قانون مدنی مرد می‌تواند بدون ارائه لایحه و حتی بدون حضور زن در جلسات دادگاه، درخواست طلاق خود را قطعی کند. اگر شانس موافقت دادگاه با حکم طلاق درخواست شده از سوی مرد نزدیک به صددرصد است، بااین‌حال تا زمانی که مرد نتواند از پس شرایط حقوقی تعیین شده برای طلاق بر بیایید، حکم به‌صورت قطعی اجرا نخواهد شد.
ضمناً بانوانی که همسرشان برای اجرای حکم طلاق غیابی اقدام کرده‌اند، می‌توانند طی مدت 20 روز از صدور حکم جهت اعتراض، به دادگاه صادرکننده حکم رجوع کنند. توجه داشته باشید که شرایط حقوقی دادگاه برای نهایی کردن حکم طلاق به‌صورت غیابی صرفاً در خصوص پرداخت مهریه نیست. دادگاه تنها در صورتی حکم طلاق را به‌صورت قطعی اعلام می‌کند که مرد از پس نفقه ایام عده و معوقه و اجرت‌المثل بربیاید. اجرت‌المثل در واقع هزینه‌ای است که زن بابت تمکین از شوهر دریافت می‌کند.
چنانچه مرد درخواست طلاق غیابی داشته باشد، حقوق ازدواج بر چه اساسی محاسبه خواهد شد؟
همان‌طور که گفتیم باتوجه‌به این که حق طلاق در ازدواج متعلق به مرد است، می‌تواند بدون ارائه لایحه، درخواست طلاقش را به دادگاه تقدیم کند. بااین‌حال این موضوع بدان معنا نیست که در این شرایط مرد از پرداخت مهریه معاف خواهد بود. از قضای اتفاق دادگاه تنها در صورتی جدایی مرد از همسرش را به‌صورت قانونی ثبت می‌کند که مرد پرداخت حقوق مالی همسرش را بر عهده بگیرد.
شرایط حقوقی ثبت طلاق غیابی توسط مرد
البته که چنانچه مرد بتواند دادگاه را به ناتوانی‌اش در پرداخت مهریه به‌صورت یک جا قانع کند می‌تواند با دریافت دادخواست اعسار از پرداخت، مهریه همسرش را به‌صورت قسط‌بندی شده پرداخت نماید. قوانینی نیز در رابطه تنصیف دارایی وجود دارد که بهتر است به آنها نیز نگاهی بیندازیم.
توجه داشته باشید که با توجه به ارائه درخواست طلاق از سوی مرد در پروندههای طلاقی که به صورت غیابی پیگیری می‌شوند، تنصیف اموال به صورت پیش فرض بر اساس صلاحدید قاضی انجام خواهد گرفت. توجه داشته باشید که نصف کردن اموال تنها درباره اموالی انجام می‌گیرد که پس از تاریخ عقد در اختیار زوج یا زوجه قرار گرفته باشد.
برای برهم‌زدن حکم پیش‌فرض باید تبصره‌های مختلف بیان شده برای آن را بررسی نمایید تا ببینید آیا راه حلی برای برهم‌زدن آن پیدا خواهید کرد یا نه. برای مثال چنانچه بتوانید ثابت کنید که همسرتان از وظایف همسری خود تخطی نموده، می‌توانید مانع از اجرای حکم تنصیف اموال شوید. ضمناً چنانچه آقایان پیش از ارائه درخواست طلاق اموال خود را به شخص دیگری واگذار کنند، حکم تنصیف اموال محل اجرای خود را از دست خواهد داد.
ارائه درخواست طلاق غیابی از سوی زن
شرایط طلاق غیابی زن از مرد چندان پیچیده نیست. کافی است زوجه دلایل کافی برای جدایی از همسرش را به دادگاه اعلام دارد تا دادگاه احضاریه اولیه طلاق را برای مرد صادر کند. مواجه مرد با برگه احضاریه می‌تواند به دو صورت واقعی (ماده 68 قانون آیین دادرسی) و قانونی (ماده 70 و ماده 69 قانون آیین دادرسی) صورت بگیرد.
مهر طلاق در شناسنامه
چنانچه مرد در موعد مقرر به هر دلیلی نتوانست در دادگاه حاضر شود، حکم دادگاه به‌صورت غیابی به او ابلاغ خواهد شد. در چنین شرایط بحث تنصیف اموال منتفی است چرا که درخواست طلاق از سوی زن به دادگاه ارائه شده است.
درخواست طلاق غیابی از مرد مفقودالاثر
چنانچه مردی به مدت 6 ماه 4 تا سال به‌طورکلی غایب باشد، زن می‌تواند با استناد به ماده 1029 قانون مدنی و بندهای 8 و 11 عقدنامه برای اجرای حکم طلاق غیابی اقدام نماید. حال این مدت‌زمان ۶ماهه تا چهار‌ساله چگونه مشخص می‌شود؟
نکته این جا است که مدت‌زمان ۶ماهه برای درخواست طلاق تنها در صورتی مجاز خواهد بود که مرد حین عقد، شروط چاپی عقدنامه را امضا کرده باشد. شرایط چهار‌ساله حداکثر زمانی است که زن باید برای اجرای حکم طلاق صبر کند. به‌عبارت‌دیگر، چنانچه زنی چهار سال از همسر خود بی‌خبر باشد، می‌تواند حکم طلاق خود را به‌صورت قطعی اجرا نماید.
حرف آخر
قوانین مرتبط با بحث طلاق پیچیدگی‌های مخصوص به خود را دارند. برای این که بتوانید یک پرونده طلاق را به‌صورت غیابی جلو ببرید باید به‌خوبی از این پیچیدگی‌ها آگاه باشید. وکلا می‌توانند باتکیه‌بر تسلطی که بر قوانین طلاق پیدا کرده‌اند از روش‌های مختلفی برای پیشبرد طلاق غیابی استفاده کنند.
از جمله این روش‌ها می‌توان مراجعه به شورای حل اختلاف جهت به تایید رساندن برگه نفقه معوقه را مثال زد. توجه داشته باشید که اگر به‌جای هر یک از طرفین درگیر در پروندههای طلاق، وکیل آنها در جلسات دادگاه حضور داشته باشد حکم دادگاه از حالت غیابی خارج خواهد شد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و عدم اشتباه در این امر حتما با وکیل دعاوی خانواده موسسه حقوقی دادیستا مشورت نمایید.