حقوق خصوصی: افراد عادی جامعه که با مسائل حقوقی آشنایی ندارد، اصطلاح «حقوق خصوصی» را کمتر شنیده اند. مقصود از حقوق خصوصی، به عنوان یکی از شاخه های اصلی رشته حقوق، مجموعه قواعد و مقرراتی است که روابط میان اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی را تنظیم مینماید.
این شاخه از علم حقوق، مباحث گستردهای از قبیل حقوق خانواده، حقوق قراردادها و تعهدات، مسئولیت مدنی، حقوق بیمه، حقوق بانکی، حقوق تجارت، حقوق رقابت (ضد انحصار)، حقوق مالکیت فکری، حقوق حمایت از مصرف کننده، حقوق حمل و نقل و … را در بر میگیرد. مباحث آن به قدری گسترده است که کمتر وکیل یا حقوقدانی است که در تمام زیر شاخه های آن دارای تبحر و تخصص کامل باشد.
اگر شما قصد انجام هر نوع فعالیتی در زمینههای مختلف زندگی اجتماعی خود را داشته باشید، به احتمال غریب به یقین، به معلومات حقوقی و چه بسا به مشاوره حقوقی احتیاج دارید. به عنوان مثال، اگر بخواهید خانه ای خریداری کنید، باید بدانید که احتمال دارد فروشنده نخواهد یا نتواند به تعهدات خود در موعد مقرر عمل کند و این امر باعث ضرر و زیان شما شود.
اگر بخواهید خانه خود را به کسی اجاره دهید، این احتمال را باید در نظر بگیرید که مستأجر شما در پرداخت اجاره بها کوتاهی کند، به ساختمان و آپارتمان شما آسیب بزند از تخلیه بموقع محل امتناع ورزد و یا حتی آپارتمان شما را بدون اجازه شما در اختیار اشخاص ثالث قرار دهد یا محل کسب و پیشه و تجارت در آن دایر کند (در حالی که شما آن را فقط برای سکونت به او اجاره دادهاید). اگر بخواهید ازدواج کنید، امیدواریم هرگز پیش نیاید اما عاقلانه است که احتمال بدهید روزی لازم شود راهی برای اختلافات خود با همسرتان پیدا کنید.
اگر بخواهید ضامن کسی شوید، اگر بخواهید کالایی را در قالب تجارت الکترونیک خریداری نمایید، خلاصه اگر بخواهید زندگی اجتماعی مطمئنی داشته باشید، به شما پیشنهاد میکنیم حتماً از کامل بودن معلومات حقوقی خود مطمئن شوید و حتی اگر به طرف مقابل رابطه حقوقی یا قراردادی خود اطمینان دارید، اهمیت مشورت با وکیل را دست کم نگیرید.
برای هرکسی ممکن است پیش آید که با اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر، دعوی یا اختلاف حقوقی پیدا کند. بخصوص مدیران شرکت ها و بنگاه های تجاری باید این احتمال بسیار قوی را در نظر بگیرند که با دیگران دچار اختلاف یا درگیر دعوی حقوقی شوند.
مشورت با وکیل این حسن را میتواند داشته باشد که پیش از هرچیز، از شرایطی که ممکن است شما را در گیر یک اختلاف حقوقی یا دعوی قضایی سازد پیشگیری نماید. مثلاً با تنظیم درست یک قرارداد، طرف مقابل را از فکر نقض قرارداد منصرف خواهید کرد و بعداً مجبور نخواهید شد که به خاطر نقض قرارداد از او نزد محاکم دادگستری دادخواهی نمایید. اگر شرط داوری مناسبی در قرارداد گنجانده باشید، ممکن است بر فرض بروز اختلاف یا نیاز به اقامه دعوی، از مشکلات بعدی نظیر پرداخت هزینههای سنگین رسیدگی و اطاله روند قضایی نجات پیدا کنید.
با توجه به کثرت دفاتر وکالت، شاید فکر کنید که میتوانید با هرکدام از وکلا در مورد هر موضوع حقوقی یا قضایی کوچک یا بزرگی که برای شما پیش میآید، مشورت نمایید. اما واقعیت این طور نیست: همان طور که در بسیاری از مسائل پزشکی باید به سراغ پزشک متخصص و حتی فوق تخصص رفت، در بسیاری از مسائل حقوقی هم (حتی بیشتر از پزشکی) نیاز به وکیل متخصص دارید. متأسفانه در کشور ما برای افراد عادی، راه مطمئنی وجود ندارد که بتوانند صلاحیت یا تخصص وکیلی را که میخواهند به او مراجعه کنند، از قبل مورد ارزیابی قرار دهند. این تصور که وکیل به جای دانش و تخصص در مسائل حقوقی، باید از ابزارهای دیگری مانند روابط ناسالم در کار خود استفاده کند، بدبختانه در بخشی از جامعه ما رسوخ پیدا کرده و حال آنکه اگر حرفه وکالت در شأن و جایگاه حقیقی خود قرار گیرد، منافع آن به تمام مردم و آحاد جامعه خواهد رسید و دستیابی به این شأن و جایگاه واقعی، نیازمند تخصص گرایی و صلاحیت سنجی حرفه ای وکلا میباشد.
چنانچه واقعاً مجبور شدید که با وجود مشورت قبلی با وکیل، درگیر اختلاف یا دعوی حقوقی شوید، مطمئن باشید که مشورت قبلی شما با وکیل میتواند باعث شود که حقوق و منافع قانونی خود را به شکل به مراتب مؤثرتری حفظ نمایید.
چنانچه به دفتر مؤسسه حقوقی دادایستا مراجعه کنید، همکاران ما با توجه به نوع مشکل حقوقی شما وکیل متخصص به شما معرفی میکنند. در دفتر حقوقی دادایستا نیازی نیست نگران صلاحیت اخلاقی و حرفهای وکلا باشید، زیرا ساختار سازمانی دادایستا طوری طراحی شده که نظارت بر کیفیت بالای خدمات وکلا عضو دادایستا را تضمین مینماید. در دادایستا افراد متخصص هستند که با بینش و تجربه بالای خود، بر عملکرد حرفه ای وکیل شما نظارت میکنند و این نظارت سازمانی بسیاری از نگرانی های شما را مرتفع میسازد.
اگربتوانید از خدمات وکیل متخصص و دارای تعهد اخلاقی بهره مند شوید، در اقامه دعاوی حقوقی و بخصوص تنظیم دادخواست ها دچار مشکل نمیشوید. مثلاً مردم عادی شاید با خود اینطور فکر کنند که اگر قاضی فلان خواسته آنها را نپذیرد، برای مثال با دعوی فسخ موافقت نکند، خودبخود حکم پرداخت خسارت یا حکم دیگری را که مقتضای عدالت است صادر خواهد کرد. این در حالی است که اگر شما خواسته ای را در دادخواست مطرح نکرده باشید یا خواسته نادرستی را مطرح کنید، فقط تا جلسه اول رسیدگی و ان هم در شرایط خاص میتوانید خواسته خود را تغییر بدهید و بعداً ممکن است با گذشت ماهها و حتی سالها از اقامه دعوی، رأی دادگاه به ضرر شما باشد و تعجب کنید که دادگاه هیچ فکری برای وقت تلف شده شما نکرده است.
اما باید بدانید که گناه از دادگاه نیست، زیرا هیچ دادگاهی خارج از دادخواستی که دریافت کرده و به غیر از خواسته هایی که در دادخواست صریحاً درج شده، نمیتواند به چیز دیگری رسیدگی کند و حکم صادر نماید پس اگر در عنوان کردن خواسته خود اشتباه کرده باشید، مطمئن باشید که در بهترین حالت وقت و پول شما هدر رفته و حتی ممکن است حق شما به کلی تضییع شود زیرا هرقدر زمان میگذرد اثبات حق برای شما دشوارتر هم خواهد شد.
در رسیدگی های قضایی انبوه مسائلی که تحت عنوان تشریفات رسیدگی یا آیین دادرسی از آنها یاد میشود، کاملاً جنبه تخصصی دارند و اشتباه در مورد آنها میتواند نتایج فاجعه باری مانند صدور قرار رد دعوی را به دنبال آورد یا باعث شود که اعتراض شما به یک حکم ناعادلانه یا اشتباه آمیز هیچگاه به جایی نرسد. ابزارهایی برای تضمین حقوق مدعی یا خواهان وجود دارد که در قالب تقاضای تأمین خواسته یا دستور موقت در قانون پیش بینی گردیده که استفاده از آنها نیاز به مهارت و تجربه حقوقی دارد. همان طور که بدون تجویز پزشک نباید به مصرف دارو یا خوددرمانی اقدام نمود، بدون مشورت وکیل هم نباید به اقامه دعوی یا دفاع در مقابل دعاوی اقدام یا به محاکم مراجعه کرد و چه بهتر که این کار را کاملاً به وکیل متخصص و متعهد بسپارید. یقین داشته باشید که هزینه حق الوکاله نسبت به ضرر و زیانی که در اثر اشتباه در طرح دعوی یا طرح خواسته های حقوقی ممکن است برای شما به وجود آید، آنچنان زیاد نیست. چه بسا افرادی که بخاطر یک اشتباه در تنظیم دادخواست بعد از سالها به دلیل شکل نادرست طرح دعوی اصطلاحاً با صدور قرار رد دعوی یا عدم استماع آن مواجه میشوند.
ما در دادایستا در تقدیم دادخواست یا تنظیم لوایح حقوقی عجله بیش از اندازه به خرج نمیدهیم و اصولاً فکر نمیکنیم که همیشه بهترین راه حل، طرح دعوی حقوقی است. سعی ما همیشه این است که بهترین راه حل را پس از طرح مسئله در تیم حقوقی خود و سنجیدن تمام ابعاد قضیه، پیش پای موکلین محترم بگذاریم. به یاد داشته باشید که هرچه زودتر در امور خود از راهنمایی های وکیل متخصص استفاده کنید، در آینده کمتر متحمل هزینه و اتلاف وقت و دردسرهای حقوقی خواهید شد.
برای هر شهروندی لازم است که اطلاعات صحیح و بهروزی راجع به رفتارهای ممنوع و قابل مجازات قانونی (جرایم) و نیز درباره حقوق قانونی خود در صورت داشتن شکایت یا اتهام جزایی داشته باشد. قلمرو حقوق جزا بسیار وسیع و متنوع است، از قبیل جرایم مربوط به مواد مخدر، جرایم بر ضد حقوق و تکالیف خانوادگی، جرایم بر ضد تمامیت جسمانی اشخاص (نظیر قتل عمد یا غیر عمد، ضرب و جرح)، جرایم بر ضد تمامیت معنوی اشخاص (مانند توهین، افترا و نشر اکاذیب، توقیف غیر قانونی، تهدید، آدمربایی و…)، جرایم بر ضد اموال و مالکیت (سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و…)، جرایم اقتصادی، جرایم رایانهای، جرایم کارکنان دولت، جرایم مطبوعاتی، جرایم مدیران شرکتهای تجاری و دهها زمینه دیگر. اگر شما با استفاده از خدمات تخصصی حقوقی، عناوین جزایی و مصادیق رفتارهای مجرمانه را درست بشناسید، میتوانید از توجه اتهامات جزایی به خود که عواقب سنگینی خواهد داشت جلوگیری نمایید.
همینطور، طرح نادرست شکایت جزایی در جایی که موضوع پرونده شما فقط جنبه حقوقی (غیر جزایی) دارد، میتواند باعث شود وقت و پول و انرژی شما به هدر رود و در مواردی با شکایت افترا یا دعوی اعاده حیثیت مواجه شوید. در عین حال، اگر عناوین جزایی را با استفاده از خدمات تخصصی حقوقی درست بشناسید، این امکان را خواهید داشت تا با طرح شکایت صحیح جزایی بر ضد کسانی که علیه شما مرتکب جرم شده یا میشوند، از خود و منافع و حقوق قانونی خود دفاع کنید. این امر مخصوصاً برای مدیران شرکتها، مؤسسات و بنگاههای اقتصادی از ضروریات است.
اگر با اتهام جزایی مواجه هستید یا حتی به عنوان مطلع به دادسرا یا کلانتری یا مراجع قانونی دیگر احضار شده اید، فراموش نکنید که نیاز فوری به مشاوره حقوقی دارید. اظهارات شما به عنوان مطلع یا طرف شکایت (حتی اگر کاملاً صادقانه هم باشد) گاه به دلیل اشتباه در نحوه بیان، موجب توجه اتهام و تعقیب کیفری شما خواهد شد.
اگر بیگناه هم باشید، از خدمات وکیل و مشاوره حقوقی تخصصی بینیاز نیستید، زیرا در مشاوره با وکیل است که خواهید دانست چطور و با استناد به کدام دلایل و مدارک یا کدام مستندات قانونی میتوانید از خود دفاع کنید. متأسفانه به دلایل مختلف، افراد مغرضی هستند که ممکن است علیه شما به ناروا شکایت جزایی طرح کنند و اگر از قبل به فکر پیشگیری نباشید، ممکن است دچار دردسر شوید و حتی جرم دیگران به حساب شما گذاشته شود.
یک شاکی یا متهم در روند رسیدگی، یک سلسله حقوق قانونی دارد که اگر از آنها به درستی استفاده نکند یا اصولاً با آنها آشنا نباشد، امکان دارد با یک رأی ناعادلانه یا اشتباهآمیز مواجه شود. خدمات وکیل از ابتدای تنظیم شکایت کیفری یا به محض اطلاع از وجود پروندهای که شخص ممکن است در فرایند آن با اتهام مواجه گردد، جنبه حیاتی دارد. چه شاکی باشید چه متهم، چه حتی شاهد و مطلع از وقوع جرم، وکیل متخصص میتواند فرایند قانونی را به شما توضیح داده، در جمعآوری و ارائه بموقع ادله به شما کمک کرده، در اعتراض به تصمیمات قضائی در مواردی که به ضرر شما است شما را راهنمایی نموده و در یک کلام، یاور شما در مسیر پر پیچ و خم رسیدگی قضائی باشد.
اگر رأی دادگاه دائر بر اعلام برائت متهم یا تعیین مجازاتی کمتر از کیفر قانونی باشد، حق شاکی است که از رأی تجدیدنظرخواهی نماید، اما اکثریت شکات از این حق به شکل مؤثر استفاده نمیکنند.
در مورد متهمان هم حقوق قانونی زیادی از قبیل اطلاع از اتهام و دلایل آن، دسترسی به محتویات پرونده، اعتراض به تصمیمات منتهی به بازداشت و… در قانون پیشبینی شده است که اکثراً نمیتوانند این حقوق را استیفا نمایند. اگر شما زندانی باشید، بدون وکیل نمیتوانید در روند قانونی رسیدگی مشارکت صحیح و مناسبی داشته باشید.
تعدادی از وکلای همکار دادیستا از متخصصین حقوق کیفری (حقوق جزا) هستند. دادیستا میتواند از مراحل اولیه تشکیل پرونده کیفری تا مراحل تحقیقات و محاکمه، تجدیدنظرخواهی و اعاده دادرسی از طریق دیوان عالی کشور و یا ریاست قوه قضائیه، شما را همراهی کند.
برای نمونه، کافی است به موارد زیر اشاره کنیم:
وکلای عضو دادیستا از سابقه و تجربه لازم در مراجع مختلف کیفری از جمله و مخصوصاً در پروندههای مربوط به دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب برخوردار هستند. در جرایم رایانهای، جرایم اقتصادی، جرایم ثبتی و بسیاری از موارد تخصصی دیگر، پروندههای موفق داشته اند.
ما اعتقاد داریم که روزها و هفتههای اول تشکیل یک پرونده کیفری، زمان طلایی استفاده از خدمات وکیل است و به همین لحاظ، به عموم توصیه میکنیم مراجعه به وکیل در پروندههای کیفری را به تأخیر نیندازند، زیرا دریافت راهنمایی صحیح در مراحل اولیه رسیدگی، میتواند از مشکلات بزرگ و بعضاً غیر قابل رفع بعدی جلوگیری کند. ما در دادیستا معتقد هستیم که اگر دلایل مجرمیت یا بیگناهی به کمک وکیل متخصص فوراً جمعآوری و ارائه نشود، گاه هرگز حقیقت کشف نخواهد شد و اصلاح بسیاری از اشتباهات قضائی یا پیشگیری از آنها به این بستگی دارد که شما از چه زمان و در کدام مرحله از رسیدگی، وکیل انتخاب نموده اید و وکیل شما در چه درجهای از تخصص، تعهد و مهارت حرفهای است.